อบซาวน่าและอาบน้ำร้อนสลับเย็น ลดความเครียด
หลังจากที่เผชิญกับการงานมาตลอดทั้งวัน ย่อมมีอาการเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ปวดเมื่อยตามตัว หรือเกิดความเครียดขึ้นได้ มีวิธีการต่างๆหลายๆวิธีที่สามารถใช้ลดความเครียดอย่างได้ผลดี เช่น การออกกำลังกาย การดูหนังฟังเพลง การหางานอดิเรกทำ หรือแม้แต่วิธีที่หลายๆท่านอาจคิดไม่ถึงว่าสามารถช่วยลดความเครียดได้ ได้แก่ การอบซาวน่าและการอาบน้ำร้อนสลับเย็น
ปัจจุบันนี้การอบซาวน่า เริ่มเป็นที่นิยมกันมากขึ้นเรื่อยๆ โดยจะเห็นได้ว่า สถานที่ให้บริการการออกกำลังกาย หรือ สถานเสริมสุขภาพต่างๆ มักมีบริการห้องซาวน่าไว้ให้ใช้กัน และมีแม้กระทั่งห้องอบซาวน่าขนาดเล็กที่สามารถติดตั้งที่บ้านได้ก็เริ่มมีผู้นิยมมาติดตั้งกันมากขึ้น เนื่องมาจากได้ทราบถึงประโยชน์ของการอบซาวน่านั่นเอง แต่อย่างไรก็ตาม ยังมีอยู่เพียงเป็นส่วนน้อยเท่านั้นที่รู้จักการอบซาวน่าอย่างถูกวิธี โดยมักจะคิดแต่เพียงว่า เพียงได้เข้าไปห้องอบซาวน่า แล้วก็นั่งๆนอนๆรออยู่ในนั้น หลายๆคนอาจจะเข้าใจผิดไปด้วยซ้ำการอบซาวน่าจะได้ผลดีต้องอบเป็นระยะเวลานานๆ ยิ่งนานเท่าไหร่ก็ยิ่งดี ซึ่งเป็นความเชื่อที่ก่อให้เกิดอันตรายได้ เนื่องจากการอบซาวน่าเป็นระยะเวลานานๆ หลอดเลือดที่ผิวจะขยายตัว เลือดจะมา กองอยู่บริเวณผิวหนังมากขึ้นเรื่อยๆ และทำให้อวัยวะสำคัญต่างๆในร่างกาย เช่น สมอง หัวใจ ตับ ไต มีเลือดไปเลี้ยงน้อยลง จึงไม่เป็นการดีแน่ถ้าจะอบซาวน่าเป็นระยะเวลานานๆ
การอบซาวน่า เป็นวารีบำบัดวิธีหนึ่งของชาวฟินแลนด์ ซึ่งมีประวัติเก่าแก่ยาวนานมาเป็นพันปี โดยชาวฟินแลนด์มักจะนิยมตัดต้นสนที่อยู่ข้างทะเลสาบในฤดูหนาวมาก่อเป็นห้อง ซาวน่าแล้วเข้าไปอบไอน้ำและความร้อนกันในนั้น หลังจากนั้นก็จะเจาะพื้นน้ำแข็งในทะเลสาบและลงไปแช่น้ำเย็นเยือกแข็งต่อใน ทันทีที่ออกมาจากห้องอบซาวน่า ยังผลให้ชาวฟินแลนด์มีภูมิต้านทานร่างกายที่แข็งแรง ไม่เจ็บป่วยง่าย
การอบซาวน่าที่ถูกวิธีนั้น จึงต้องเลียนแบบชาวฟินแลนด์ให้ครบทุกส่วน โดยควรจะอยู่ในห้องอบซาวน่า ประมาณ 3 ไม่เกิน 5 นาที หลังจากออกจากห้องซาวน่าแล้วให้ลงแช่ในบ่อน้ำเย็นต่อในทันที (อุณหภูมิที่แนะนำควรจะต่ำกว่า 20 ?C) หรืออาจจะใช้วิธีอาบน้ำเย็นแทนในกรณีที่ไม่มีบ่อน้ำเย็นให้บริการ โดยแช่น้ำเย็นสัก 2 นาที แล้วกลับไปอบซาวน่าอีก 3 นาที สลับกับลงบ่อน้ำเย็นอีก 2 นาที ทำสลับกันไปเช่นนี้สัก 3 รอบ (คือ ให้เริ่มด้วยอบร้อนก่อน แล้วจบด้วยแช่น้ำเย็น ทำเช่นนี้ 3 รอบ)
การอบซาวน่า ซึ่งอาศัยความร้อนเป็นตัวทำให้เส้นเลือดบริเวณผิวหนังขยายตัว กล้ามเนื้อขยายตัว ช่วยคลายกล้ามเนื้อ นอกจากนี้ทำให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย ช่วยคลายความเครียดได้ดี จากนั้นลงแช่น้ำเย็นต่อทันทีเพื่อให้เส้นเลือดที่ผิวหดตัว ไล่เอาเลือดที่ได้รับกระตุ้นด้วยความร้อนบริเวณผิวหนังเข้าไปสู่ภายในร่างกายไปสู่อวัยวะสำคัญ ได้แก่ สมอง หัวใจ ตับ ไต เพิ่มความสดชื่นแจ่มใสกระปรี้กระเปร่า เสริมสร้างภูมิต้านของร่างกายและคลายความเครียดให้แก่จิตใจได้อีกด้วย
นอกจากนี้ยังสามารถนำเอาความรู้นี้มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อีก ซึ่งได้ผลในการเสริมสุขภาพเช่นกัน โดยวิธีนี้จะสะดวกกว่าเนื่องจากไม่จำเป็นต้องใช้ห้องอบซาวน่า ซึ่งได้แก่ การอาบน้ำร้อนสลับน้ำเย็นซึ่งเป็นวิธีการผ่อนคลายร่างกายและจิตใจได้เป็นอย่างดีวิธีหนึ่ง
การได้อาบน้ำอุ่นๆหรือแช่ในอ่างอาบน้ำอุ่นๆ ช่วยคลายเครียดได้เนื่องจากความร้อนที่ได้รับจากน้ำอุ่นทำให้หลอดเลือด บริเวณผิวและกล้ามเนื้อขยายตัว และมีเลือดมาเลี้ยงที่ผิวหนังและกล้ามเนื้อแขนขามากขึ้นเป็นผลให้กล้ามเนื้อ คลายตัว(หลักการเดียวกับการอบซาวน่า) ทำให้เรารู้สึกสบายเนื้อสบายตัว ช่วยชำระร่างกายให้สะอาดจากเหงื่อไคลที่หมักหมม มาทั้งวันทำให้เรารู้สึกผ่อนคลายสบายใจ นอกจากนี้ผลของการอาบน้ำอุ่นๆ ยังทำให้สมองผ่อนคลาย และเกิดความรู้สึกง่วงนอนขึ้น จึงเหมาะอย่างยิ่งที่จะอาบน้ำอุ่นๆในเวลาเย็น หลังจากคร่ำเคร่งกับการงานมาตลอดทั้งวัน ช่วยให้หลับสบาย พร้อมที่จะตื่นไปลุยกับงานวันรุ่งขึ้นได้อย่างเต็มที่
สำหรับในตอนตื่นนอนตอนเช้า เพื่อให้ร่างกายได้ตื่นตัวสดชื่นกระปรี้กระเปร่า ขับไล่ความง่วงเหงาซึมเซา จากภาวะที่ต้องพรากจากที่นอนอันแสนสุขขึ้นมาทำหน้าที่การงานตามความรับผิด ชอบของตนเองนั้น จะเหมาะอย่าิงยิ่งกับการอาบน้ำเย็น ซึ่งจะทำให้เส้นเลือดที่ผิวหดตัว ไล่เลือดเข้าไปสู่สมอง หัวใจ ตับ ไต ให้ได้ตื่นตัวกันอย่างเต็มที่ โดยที่อาจจะอาบน้ำอุ่นๆซักระยะหนึ่งก่อนเพื่อให้ร่างกายปรับตัวได้ง่ายขึ้น จากนั้นในระหว่างการอาบน้ำยังสามารถกระตุ้นระบบไหลเวียนของน้ำเหลืองด้วยการ ถูผิวหนัง ซึ่งอาจจะใช้ผ้าขนหนูหนาๆผืนเล็ก หรือจะเป็นใยบวบก็ได้ถูผิวหนัง โดยให้ถูย้อนจากปลายแขนปลายขาเข้าหาลำตัว ซึ่งเป็นการกระุตุ้นระบบน้ำเหลืองและภูมิต้านทานร่างกายที่ดีอย่างหนึ่งแล้ว จึงตามด้วยการอาบน้ำเย็นๆเป็นการปิดท้ายเพื่อไล่เอาเลือดและ ภูมิต้านทานที่ได้รับการกระุตุ้นแล้วให้เข้าไปสู่ สมอง หัวใจ ตับ ไต ช่วยกระตุ้นการทำงานของอวัยวะเหล่านี้ให้ทำงานกันได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
การใช้อุณหภูมิของน้ำให้ถูกต้องก็สามารถก่อให้เกิดประโยชน์กับสุขภาพของร่าง กายได้เช่นกัน เพียงอาบน้ำร้อนก่อนนอน อาบน้ำเย็นตอนตื่นนอน ก็จะช่วยให้เผชิญหน้ากับความเครียดและเป็นการเสริมสุขภาพที่ทำได้ง่ายๆด้วย ตนเองทุกวันอีกด้วย
ขอขอบพระคุณ นพ.คณิน ไตรพิพิธสิริวัฒน์ (พ.บ.)
